Leczenie dietetyczne w przypadku nadwrażliwości przewodu pokarmowego

Zmiany środowiskowe w przewodzie pokarmowym zachodzące pod wpływem czynników zewnętrznych (dieta, przyjmowane leki, skażenie środowiska) jak i też wewnętrznych (dysbioza, zakwaszenie) prowadzą do atrofii kosmków jelitowych i w konsekwencji do poważnych zaburzeń immunologicznych.

Zaburzenia te są spowodowane uszkodzeniami komórek układu immunologicznego przewodu pokarmowego (Gut Associated Lymphoid Tissue - GALT), który pełni bardzo ważną funkcję w systemie odporności miejscowej („decyduje” czy antygeny znajdujące się w pożywieniu mają być tolerowane czy też zwalczane przez układ immunologiczny) oraz ogólnej. Dlatego GALT odpowiada za zjawiska tolerancji, nadwrażliwości oraz odpowiedzi immunologicznej. Leki izopatyczne mogą modulować działanie GALT.

Bardzo ważną rolę pełni właściwa dieta. Niniejszy artykuł przedstawia pewne ogólne zasady leczenia dietetycznego u pacjentów z dysfunkcją przewodu pokarmowego na tle nadwrażliwości. Oczywiście podane rady mają charakter ogólny, ale mam nadzieję, że będą przydatne w codziennej praktyce.

Pierwotne alergeny

          Wg dr. Werthmanna pierwotnymi alergenami są produkty wytwarzane z mleka krowiego oraz jaj kurzych. Są one najwcześniej wprowadzane do żywienia człowieka i dlatego przeciw ich antygenom zostały wytworzone skuteczne mechanizmy obronne. Ponadto przemysłowe sposoby produkcji mleka krowiego i jaj kurzych (w przypadku mleka owczego i jaj innych ptaków metody przemysłowe nie są wprowadzane z przyczyn ekonomicznych) powodują dalsze niekorzystne następstwa dla jakości tych produktów. Błona śluzowa przewodu pokarmowego dotknięta nadwrażliwością na pierwotne alergeny, traci nie tylko opisane poprzednio właściwości immunologiczne ale także funkcje transportowe i trawienne. Prowadzi to w organizmie do niedoborów wielu substancji oraz zwiększonej przepuszczalności jelit dla toksyn i glutenu. Oczywiście zakorzenione wśród pacjentów i lekarzy poglądy o zdrowotnych walorach krowiego mleka i kurzych jaj często uniemożliwiają prowadzenie właściwego leczenia. Dlatego bardzo ważne jest wytłumaczenie pacjentowi, że restrykcyjna dieta oraz spożywanie substytutów krowiego mleka i kurzych jaj jest wymagana tylko na początku leczenia (z reguły 4-6 tygodni).
           Tabela na sąsiedniej stronie, przygotowana przez dr. Werthmanna przedstawia propozycje substytucji pierwotnych alergenów.
Kolejnym problemem jest zawartość celulozy w produktach spożywczych. Atroficzna śluzówka przewodu pokarmowego jest mechanicznie uszkadzana przez celulozę. Dlatego też na początku leczenia zaleca się unikania żywności zawierającej świeży błonnik.